Skip to content

Sigmund Ringeck – Rossfechten

110r (109r)

Hie hept sich an die rittẽlich kunst das fechten zuo roß ~
Hie hept sich an maistẽ Johannsen Liechtennawers fechten zů roß Das er hat lassen schriben mitt verborgen vnd verdöcten wortẽ Vnnd stät her nach glosiert vnnd vßgelegt daß es ain ÿettlichẽ fechtẽ wol vernemẽ mag der anderst fechten kan odẽ waisst ~~

Din sper berichte / gegẽ rÿtten macht zů nichte •: Glosa Daß ist Wann du hast ain glefen

110v (109v)

vñ ain anderer och aine vnd mitt dir zů samen will tretten rÿttenn So solt du dich mitt dinẽ glefen also wissen zů schicken faß daß du im die sinẽ ablaÿtest vñ treffest mitt dem stich vnnd er dich nitt nicht Vnd die stucke solt du wissen zů trÿben mitt dem sper Vß zwaÿen hůten die dir her nach genennt werd~

Der text von den stucken vß der ersten hůtt ~
Ob es enpfalle / dem ende Im abschnalle Daß ist weñ du mitt zů samen rÿttest So halt din glefen vnder dinẽ arm zů dem stich vñ wenn es kumpt zů dem treffen So thů alß sÿ dir

111r (110r)

ze schwer sÿ vñ lauß sÿ mitt dem ort vornẽ nider sincken vff din lincke sÿtten Rÿtt er dann vff dich mitt ainẽ stich so heb din glefen übersich mitt störck an die sinen So triffst du in mitt vnnd er dich nitt Wann sin glefe get neben dir besÿcz ab /~

Ain stuck vß dẽ anderẽ hůtt
Item wann du mitt zů samen rÿttest So halt din glefen mitt baÿden henden in der mitten Rÿtt er dañ vff dich mitt ainem stich So schlach mitt dem ford vordem tail dinẽ gleffen die sine vff din rechte sÿtten von dir/abe vnd wind din glefen

111v (110v)

do mitt/vnnder dinen rechten arm So triffest du in vñ er dich nitt ~~~

Ain stuck mitt der kurczen Glefen gegẽ der langẽ zů roß
Item wann du haust ain kurcze glefen vñ er ain lange So rÿtt gar sittlich sittigklich gegen im vñ halt im den ort gegen dem gesicht vnd weñ es kumpt an daß treffen So lauß den zauwm farn Vñ lait im mitt der lincken hand sin glefen oben vff din lincke sÿtten vñ rÿtt für dich vñ secz im an ~~

Item wañ er ir (»ir« ist nachträglich oberhalb der Streichung eingefügt worden.) baÿde zů samen rÿttent mitt den glefen Ist

112r (111r)

dañ sach daß ir baide do mitt Verfelent Wilt du in dañ fahen on alles fechten So lauß die glefen zů hand fallen vñ züch wedẽ schwert noch messer vñ wind dich mitt dinẽ lincken sÿtten an sÿn/rechte vñ wart vff sin recht~ arm arm mitt dem hernach / geschribnen ringen ~

Item daß erst ri ringen trÿb also Wenn du komst mitt der lincken sÿtten an sin rechte sÿtten So wirff in mitt dem vngenampten griff / odẽ mitt dem verborgnẽ griff / vnd wie du die zwaÿ ringẽ trÿben solt dz findest du her nach geschriben ~

112v (111v)

Item wenn du mitt dẽ lincken sÿtten kompst an sin rechten hat er dañ sin schwert gezogẽ vñ fört vff mitt dem arm vnd will schlachen So begrÿff mitt der lincken hand sin rechten arm hinder dem elnbogen Vñ stoß in domitt oben võ dem dir Vnd erheb vnden mitt dinẽ lincken fůß sinẽ rechten vnder dem steÿg ledder so fölt er ~
Oder wen du mitt dẽ lincken hand sin rechten arm hinder dem elnbogen elnbogen begriffen hast So halt den arm also föst vñ begrÿff mitt der

113r (112r)

rechten hand sÿn schwert bÿ dem knopff So nÿmst du im daß schwert Daß Lert die dritt figur die do spricht / Mitt straiffen sattel ring vñ wer nÿmpt ~~~~:~

Ob du mitt der rechten sÿtten kumst an sin rechte So trÿb dise hernach geschriben ringen
Item wam [!] ir baid verfelt habt mitt den glefen / magst du den mitt der lincken sÿtten nitt an sin rechte komen So halt dich mitt der rechten sÿtten an sin rechten Vnnd hat er dann sin schwert gezogen vñ fört damitt vff vñ will dich

113v (112v)

schlachen so begrÿff mitt dẽ Lincken hand sin rechten arm hindẽ dem el elnbogen vñ mitt dẽ recht~ begrÿff sin schwert bÿ dem knopff vñ Ruck im daß vß dẽ hand Oder nÿm Im mitt der rechten hand sin messer oder sunst andere wör vnd arbait domitt ~

Zwaÿ schwert nemẽ zů roß
Item wañ du kompst mitt dinẽ rechten sÿtten an sin rechte / hat er dañ sin schwert gezogẽ vnd fört vff vnd will schlachen So far mitt dem rechten arm vsßwendig über sin rechten vñ truck den

114r (113r)

also vndersich in din rechtten sÿtten vñ rÿtt für dich So nimst nÿmst im sin schwert Oder far mitt dem rechten arm Inwendig vff über/sin rechten vñ truck den fornen an din brũst vñ rÿtt für dich so nÿmest du im aber daß schwert ~

Ain ringen ~~
It~ wenn du kumst mitt diner rechtẽ sÿtten an sin rechten hat er dañ sin schwert gezogen vñ fört do mitt vff vñ will schlachen So begrÿff mitt der rechten hand sin rechten arm arm hinder dem elnbogẽ vnd stoß In domitt oben von

114v (113v)

dir vn e erheb im vndẽ mitt dem rechten fůß sin rechten vndẽ dem stÿgledẽ So felt er ~

Ain Ringen
Item wann du kompst mitt der rechten sÿtten ain sÿn rechte So begrÿff mitt der lincken hand sin rechte vnd ruck sÿ für din brüst Vnd wende din roß von Im vnd zeũch in also von dem roß ~~

Daß lert die andẽ figũr die da spricht also Vmbker mitt dem roß / Züch sin rechte mitt diner lincken ~~~~~

115r (114r)

Daß ist der text vñ ain lere zů roß ~
Daß glefen stechenn Vechteñ / sittigklich an hũt lern brechenn Glosa Mörck Wann er vff dich rÿtt mitt ainẽ glefen / wilt du dañ mit kunst gegen im zů roß arbaÿtten So solt du gar sitt sittigklichen gegen im rÿtten So magst du Im wol mitt diner glefen die sin abseczen vnd sun sunst andere vortaÿl ann gewiñen mitt dem schwert vñ och mitt ringen Oder wirdest du zů dem man hũrten oder reñen So magst du kain stuck

115v (114v)

recht trÿben Vnd bist dar zů selbẽ nitt sicher vff dem rosß ~

Item daß lert die xvij figur die spricht also Daß ist nun der sper laũff der dem andernn begegnet vnder augen ~

~•:•~ Deo gratias ~•:•~

116r (115r)

[leere Seite]

116v (115v)

Hie hept sich an die kunst mitt dem schwert zů roß
Item wilt du fechten zů roß mitt dem schwert So solt du do mitt wissen funff hůten ~

Die erst hůtt
Wenn du siczest vff dem roß So halt daß schwert mitt der rechten hand bÿ der handhäb vñ leg es mitt der lincken clingẽ vff din linckẽ h arm ~

Die andẽ hůtt
It~ halt h din schwere mitt der rechten zů der rechten sÿtten hoch über din haũpt

117r (116r)

vñ heng im den ort gegen dem gesicht ~

die drit hůtt
Halt din schwert neben dinẽ rechten arm bain / Daß der ort übersich gegen dem man stee ~

Die vierd hůtt
Halt din schwert in dẽ rechtẽ hand vñ secz den knopff an den satelbogen daß der ort gegẽ dem man stee ~

Die funfft hůtt
Halt din schwert mitt der gerechten hand bÿ der handhäb vñ mitt derlincken grÿff mitten in die clingen vnnd halt es für dich zwerch vff

117v (116v)

dem sattel ~~~~:~

Daß ist der taschen haẘ
Ob es sich verwandelt / daß schwert gegen dem schwert wirt gehandelt Recht fasß die störck / taschenhaẘ dů sůch vñ morck •: Glosa Mörck ob ir baÿde wärt komẽ võ den gleffeñ vñ solt fechtẽ mitt dem schwert So mörck wenn du zů im rÿttest So leg din schwert vff din lincken arm In die hůt vñ rÿtt gerad vndẽ aũgen zů sinẽ rechtẽ sÿtten Haẘt er vff dich oder sticht dir zů dem gesicht So far vff vnd

118r (117r)

versecz mitt der langẽ schnidẽ In die störck deß schwerts / daß din ort gegẽ siner rechten sÿtten stee Vñ stich im nider zů dem gesicht Versecz er den stich Vñ fört do mitt hoũch vff So haẘ in mitt dẽ langen schniden nach dem zauem zaẘm odẽ nach der lincken hand Oder ob dich dz roß ver verdrüg So haẘ im nach dẽ rechten bain In dem hin hin reñen ~
It~ daß lert die sibent figur spricht also Hie heb an dem man den taschen haẘ zů suchen ~

118v (117v)

Der text
Lere wol starck schũtten allen brechen an vor domitt nött In / secz an an vor wer straufft heng Im zů dem har •: Glosa Mörck daß ist daß du im mitt allen hewen vñ in allen geförten allweg starck soll solt anbinden an sin schwert Vnd in schwert nötten vñ zwingẽ mitt dem ort künlich verseczẽ ob du magst angeseczenn Verseczt er vñ rÿt do mitt an dich So far vff mitt dem knopff vndẽ vff durch sin schwert Im über sin lincke achseln vmb

119r (118r)

den halß Vñ kum mitt der lincken hand hindẽ dem knopff zů hilff vñ ruck in für dich vff die sÿtten ~~:•
Item daß lert die fünfft figur Spricht also Das schũtten vor/gang all treffen haẘen vñ stechen ~~

Ain andẽ stuck
It~ wann du zů im hast vẽseczt haẘst / verseczt er vnd rÿtt damitt nahend an dich So begrÿff sin rechte hand mitt diner lincken Vñ mitt dẽ rechten secz im daß ort In daß gesicht ~~~~
Das lert die acht figur / spricht

119v (118v)

also Nÿm du Im die rechtẽ hand secz den ort zů den aũgen sin

Aber ain stuck ~
Wenn du Im oben ein haẘst so verseczt er vñ kompt domitt nahendt an dich So far im mitt dem gehültcz dines schwertzs vnder den künbacken vnnd mitt dẽ lincken hand begreũff In hind~ vff dinẽ lincken sÿttern bÿ dem ÿsenhůt vñ züch in domitt zů dir vñ mitt dem gehülcz stoß in von dir So fölt er ~~~~:•~

Aber ain stuck

120r (119r)

Item wann du im eben ein haũst / fert er dañ hoc vff mitt der versäczung So far im mitt dem gehülcz vnder sinen elenbogen vnder den armẽ Vnd stoß in oben von dir Vnd far mitt dinẽ recht~ fůsß vnder sin rechten vnd heb do mitt vff/so föllt er ~

Aber ain stuck ~
Item wann du Im oben ein häst haẘst (»haẘst« ist nachträglich links der Zeile am Rand eingefügt worden.) / verseczt er dann den haẘ mitt der zwerch So far hoch vff mitt dẽ schwert vñ heng im den ort über sin schwert In daß gesicht

120v (119v)

vnd secz In an Oder weñ du Im den ort über sin schwert gehangen hãst / kompt er dañ do mitt nahent/an den dich So far im dañ mitt dem rechten arm / durch sin recht~ / Vnd truck den arm fast an dich So nÿmst du im sin sin schwert ~~~:•
Das lert die vierd figur vñ spricht also Secz an houch schwing durch far odẽ schwert brich ~~~

Ain schwert nemen
Item wann du zů Im Rÿttest So leg din schwert vff dinẽ

121r (120r)

lincken arm In die hůt Haẘt er dir dañ zů dem kopff / so far vff vnd ver secz mitt der langen schniden daß din ort gegẽ sinẽ rechten sÿtten stee / vmd [!] hürdt damitt an In vñ far mitt dem knopff in wendig vff über sin rechte hand vornẽ bÿ dem gehülcz vñ truck sin hand vast mitt dinẽ armen an die brust Vnd Rÿtt für dich So nÿmpst im sin schwert ~

Ain schwert nemen
Item wann du im oben ein hawest / verseczt er vñ kompt domitt nahent an dich

121v (120v)

so far im mitt dem knopff vssen ṽber sin rechte hand vnd stoß in mitt dem gehülcz für dich zů dinẽ Sattelbogen vñ begrÿff mitt dinẽ lincken hand sinẽ schwerts knopff vñ rÿtt für dich So nÿmst im sin schwert ~

Der text
Wilt du geriûet Lang Jagẽ Dz ser müt wer daß Im wört So wind daß aug vor vert Wert er es fürbaß / nach zawm vnd messer nicht laß •: Glosa Mörck daß ist ob du gerüet wilt fechten In dem anrÿtten daß solt du thon /alß alß

122r (121r)

der neben tut von dinẽ rechten bain mitt straÿchen vsß dem langen ort Vnnd mörck Wenn er den stich verseczt dz du im zů hand den ortt windest zů dem gesicht / da mitt zwingst du In / dz du magst kom~en zů anderen stucken Vñ wie du winden solt daß findest her nach In den nächst~ stucken geschriben ~~
Das lert die xjx figur / die spricht Secz an den ort zů dem gesicht ~~~~~:•~

Aain gůtt stuck zů roß
Das erst stuck vsß der neben

122v (121v)

hůt Von dem rechten bain bain daß trÿb also Wann du zů im rÿttest So halt din schwert neben dinẽ gerechtẽ bain In der hůt Vnnd stich im lang vß gerächten armen zů dem gesicht Verseczt er denn den stich so far vff mitt der rechten hand In die ober hůt vnd heng in dem ort In daß gesicht blÿpt er am schwert vnnd rÿt an dich So far

(Hier brechen die Kommentare zum Roßfechten unvermittelt ab. In der Handschrift 44 A 8 (Peter von Danzig) ist der Roßfechtenteil mehr als doppelt so umfangreich.)